Definities onderwijs op afstand

Er zijn nogal wat containerbegrippen in omloop als het gaat om onderwijs op afstand. Om binnen Curio dezelfde (digi)taal te spreken en ook naar de lerende, ouders en bedrijven helder te communiceren hebben we hieronder de belangrijkste begrippen gedefinieerd.

NB. de definities zijn tot stand gekomen door met veel verschillende collega’s actuele en gangbare definities over leren aan te scherpen tot bruikbare Curio-begrippen. Uiteraard niet in beton gegoten, aanvulling of verbeteringen zijn welkom: leren@curio.nl

Begeleide onderwijstijd (BOT) mbo

Dit betekent dat een (online) onderwijsactiviteit alleen kan meetellen als begeleide onderwijstijd (BOT) wanneer:

• de lessen plaatsvinden onder de pedagogisch-didactische verantwoordelijkheid van een docent;
• de lessen bijdragen aan de doelen van het onderwijsprogramma;
• er een adequate deelnameregistratie is;
• er sprake is van proactieve begeleiding.

Het laatste punt uit deze kennisnetpublicatie blijkt vaak cruciaal: kan de docent het leerproces van de student monitoren en hierop ‘proactief’ inspelen? Bij ‘proactief inspelen’ zit de ruimte die nodig is bij afstandsleren en zeker in deze coronatijd, maar het is belangrijk om je aan een paar ‘spelregels’ te houden. Hier vind je een checklist wat meetelt als BOT bij afstandsleren, de lijst is niet uitputtend. Hieronder illustreren we hoe Curio-collega’s hun onderwijsactiviteit online vormgeven. Uiteraard is dat een bescheiden beeld van de vele mogelijkheden.

Begeleide onderwijstijd vo

In het vo is fysiek onderwijs het uitgangspunt, maar is het op grond van bestaande wet- en regelgeving voor onderwijstijd mogelijk om, onder bepaalde voorwaarden, een deel van de onderwijstijd met afstandsonderwijs in te vullen. Afstandsonderwijs dat wordt ingezet als tijdelijk alternatief moet in het vo voldoen aan de volgende criteria:

• Het afstandsonderwijs wordt gepland en uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag van de school waar de leerling staat ingeschreven;
• Het afstandsonderwijs wordt uitgevoerd en verzorgd door of onder verantwoordelijkheid van een voor het desbetreffende vak bevoegde docent, die tijdens het afstandsonderwijs kan interveniëren in het leerproces van de leerling, hem of haar kan helpen in dat leerproces en kan toezien op het niet-verzuimen van het afstandsonderwijs;
• De MR moet ermee hebben ingestemd dat een deel van de regulier verzorgde onderwijstijd met afstandsonderwijs wordt ingevuld. Het bevoegd gezag moet inzichtelijk kunnen maken en kunnen verantwoorden voor welke leerlingen en welk deel van het onderwijsprogramma (mede) via afstandsonderwijs wordt verzorgd.

Als afstandsonderwijs aan deze criteria voldoet, telt het in beginsel op dezelfde manier mee voor het bepalen of er is voldaan aan de wettelijke urennorm als bij een reguliere les.

Inspectietoezicht mbo

In het toezicht op onderwijstijd kijkt de inspectie in eerste instantie naar de manier waarop de kwaliteitsborging op het punt van onderwijstijd instellingsbreed is geregeld. Het gaat daarbij om vragen als:

• Hoe stuurt en houdt de instelling zicht op het naleven van de wettelijke bepalingen over onderwijstijd?
• In hoeverre wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid om af te wijken van de wettelijke urennorm?
• Welke waarborgen heeft de instelling getroffen om kwalitatief goed onderwijs aan te blijven bieden, indien er is afgeweken van de wettelijke urennorm?

Belangrijk is dat wij Curiobreed kunnen verantwoorden hoe we met begeleide onderwijstijd, ook tijdens afstandsleren en nu in het huidige coronatijdperk, omgaan. Op welke manier borgen wij als docenten, teams en sectoren de kwaliteit van het afstandsleren?

Dat leggen we deels uit met deze Curiobrede leidraad en grotendeels verantwoorden scholen en teams dit zelf in hun teamplan, de (meerjaren)onderwijsplanning en/of (een addendum bij) de OER.

NB. De gebruikelijke, in de wet opgenomen, medezeggenschapsrechten blijven gelden.

Inspectietoezicht vo

Bij het toezicht op de onderwijstijd in het vo kijkt de inspectie vooral naar de verantwoording over maatwerk.

Dit i.v.m. het feit dat leerlingen in verschillende mate achterstanden hebben vanwege de coronamaatregelen. Om deze redenen kan het nodig zijn dat voor de ene leerling of groep leerlingen meer onderwijstijd wordt geprogrammeerd dan volgt uit de wettelijke urennormen, terwijl voor de andere leerling of groep leerlingen juist minder uren kunnen worden geprogrammeerd dan die normen.

Dergelijk maatwerk is o.g.v. wet- en regelgeving mogelijk. Daarom is die verantwoording over maatwerk het uitgangspunt bij het toezicht op onderwijstijd in het vo. De MR dient hierbij betrokken te worden en de school dient ouders/verzorgers en leerlingen hier tijdig over te informeren.